Specjalista radzi

      Depresja jest bardzo poważną chorobą, znaną już od stuleci. Rozwija się ona powoli i nieleczona kończy się śmiercią. Pomimo tego jest nadal bardzo trudno wskazać jakąś konkretną przyczynę, która powoduje jej występowanie.
Szacuje się,że w Polsce cierpi na to schorzenie od 10-15% osób, a w 2018 roku 93 dzieci popełniło z jej przyczyn samobójstwo i tendencja ta rośnie.
   Objawy depresji należy odróżnić od chwilowego obniżenia nastroju, manifestującego się przygnębieniem z powodu przejściowego stanu, jakim jest trudna sytuacja życiowa. Zaś po przeminięciu tej sytuacji człowiek szybko wraca do pierwotnej równowagi emocjonalnej.

       Przyjmuje się,że w depresji jest kilka wzajemnie na siebie oddziałujących czynników.
Należą do nich:
• czynniki biologiczne czyli uwarunkowane genetycznie ( na depresje częściej zapadają osoby, których krewni też mieli zdiagnozowaną tę chorobę ) czy nieprawidłowości w działaniu hormonów bądź neuroprzekaźników w mózgu takich jak: serotonina, adrenalina,dopamina,
• czynniki psychologiczne, do których zalicza się niską samoocenę,brak poczucia bezpieczeństwa, nieumiejętność radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami, słabe umiejętności społeczne w kontakcie z innymi osobami,brak poczucia więzi emocjonlanej,
• czynniki społeczne czyli trudna sytuacja rodzinna (rozwód czy separacja rodziców,utrata rodzica, alkoholizm w domu,przemoc w rodzinie , wykorzystywanie seksualne,nadmierne zaangażowanie rodziców w pracę, co skutkuje brakiem czasu na rozmowy z dziećmi),nadmierne oczekiwania od dziecka, nieadekwatne do jego możliwości, odrzucenie przez grupę rówieśniczą,przemoc w szkole i w cyberprzestrzeni.

Co powinno zwrócić szczególnie naszą uwagę, gdy obserwujemy nasze dziecko,a co może świadczyć o rozwijającej się depresji,gdy trwa to co najmniej przez dwa tygodnie:

• drażliwość,chwiejność emocjonalna czy impulsywność i pobudzenie ruchowe,
• obniżony nastrój,apatia,niechęć do dotychczasowej aktywności,która dawała dotychczas dziecku wiele przyjemności,
• auhedonia czyli niemożność przeżycia przyjemności
• przewlekłe uczucie smutku, niezależnego od zewnętrznych okoliczności,
• rozpamiętywanie porażek,niepowodzeń,
• nastrój dysforyczny czyli mieszanina smutku i złości oraz ogólna drażliwość,coć czasami może być krotkotrwała euforia zwana „śmiejącą się melancholią”
• wycofanie się od interakcji z rodzina i rówieśnikami,bezczynność i brak energii,
• pogorszenie sprawności intelektualnej co przejawia się zaburzeniami w koncentracji uwagi i pamięci oraz pogorszeniem osiągnięć szkolnych,błędna ocena własnych możliwości,
• negatywne myśli są zgeneralizowane na siebie,na świat i na wlasną przyszlość,
• zmiana apetytu - jego brak i chudnięcie bądź nadmierne objadanie się,
• zbyt mało lub zbyt dużo snu,niechęć do wstawania z rana, a podejmowanie aktywności w nocy,
• skargi na nudę, poczucie beznadziejności,
• spadek zainteresowania własnym wyglądem,
• zamykanie się w sobie,
• lęk przed zmianami,
• krytycyzm wobec siebie,poczucie winy i nadwrażliwość na kontakty z innymi,
• nasilenie skarg o charakterze psychosomatycznym - bóle głowy,bóle brzucha,
• autoagresja czyli okaleczanie własnego ciała czy też odurzanie się lekami,alkoholem czy narkotykami,
• zainteresowanie tematyką śmierci i samobójstw,myślenie o własnej śmierci i takie myśli mogą mieć charakter natrętny.
Jeśli te objawy utrzymują się to staje się konieczne zasięgnięcia pomocy specjalisty-najlepiej psychiatry dziecięcego, który jako osoba kompetentna pokieruje dalszym postępowaniem.
Zwykle leczenie odbywa się w ramach opieki ambulatoryjnej choć czasami,gdy objawy choroby się nasilają -niezbędna jest hospitalizacja dziecka.

       Rodzic w czasie problemów emocjonalnych dziecka powinien komunikować się z nim w następujący sposób:
• Widzę u ciebie niepokojące mnie zmiany i chcę Ci w tym pomóc ( nie zniechęcajmy się,nawet jeśli spotkamy na opór naszego dziecka i wróćmy do rozmowy za kilka dni)
• Rozmowa ma być delikatna i bez nacisków ,w atmosferze szacunku i zaufania
• Powstrzymać się trzeba od dawania rad czy szukania szybkich rozwiązań „weź się w garść”
• Nie bagatelizuj i nie umniejszaj przeżyć dziecka rozmową typu: nie warto tym się przejmować,jakie ty możesz mieć problemy?,ja w twoim wieku...
• Nie próbuj pocieszać na siłę”zobaczysz,wszystko się samo ułoży”
• Nie skupiaj się na swoim niepokoju „z tobą są wiecznie jakieś problemy”, „ja przez ciebie zwariuję”,ale zamiast tego powiedz”wiem,że jest Ci trudno,ale spróbuję Ci pomóc”
• Często używaj wobec chorego dziecka takich słów jak: kocham Cię,jesteś dla mnie ważny,nie zostawię Cię samego,nie wiem co się z Tobą dzieje,ale chcę Ci pomóc.

Pomocna  w walce z tym schorzeniem może być strona internetowa www.forumprzeciwdepresji.pl

Opracowała :Barbara Dębska-Governatori-psycholog szkolny